WORK IN PROGRESS

Co at saintast?

A

Sligaziun

C S U P E R B I
O S A T N F S A
F T C S E R A M
U A U T R U I A
R N N R V S T L
T G T E U T R A
Ü U A S S R I D
N E I S N À S A
A L N À T A T S
D S T T F I T T
A Ü H G R I T O
I N A M U R À Z

 

Illu müde Illu fit Illu frustriert Illu nervös
Illu traurig Illu wütend Illu verliebt Illu glücklich
Illu zufrieden Illu krank Illu stolz Illu gestresst

 

Soluziun: CO AT SAINTAST TÜ HOZ?

Erklärung

Sco introducziun scriva la magistra ils differents adjectivs da l'exercizi vi da la tabla e dumonda als students che titel chi's pudess dar a quista collecziun da pleds. Cun agüd da lur presavair e dad otras linguas pon ils students chattar oura chi's tratta d'adjectivs chi descrivan, co ch'inchün as sainta o che sentimaints cha quella persuna ha. A basa dal titel prouvan ils students d'eruir che cha'ls pleds incuntschaints significhan. Lura iniziescha la magistra üna cuorta actività in fuorma da pantomima. Ella dumonda ad ün student o ad üna studenta da serrar ils ögls e muossa a la classa ün adjectiv vi da la tabla cha tuot la classa sto preschantar al student/a la studenta culs ögls serrats in fuorma da pantomina. Il student/la studenta das-cha uossa drivir ils ögls. El/Ella observa bain la mimica da seis conscolars ed ingiavina da che adjectiv chi’s tratta. L'actività cuntinua cul prossem student o culla prosma studenta.

 

Davo l'introducziun fan ils students la lezcha A. Els tscherchan ils adjectivs ill'ingiavinera da custabs e scrivan quels sper il purtret correspundent. Culs custabs chi restan, notats da suringio, as fuorma la dumonda 'Co at saintast tü hoz?' Ils students respuondan a la dumonda cun dovrar ün o plüs adjectivs adattats. 

 

Per evaluar l'actività e visualisar, co cha la classa as sainta pel mumaint pon ils students far a la fin üna crusch vi da la tabla sper ils adjectivs ch'els han scrit in lur quadern da lavur.

B

Sligaziun

nr. dal dialog titel dal dialog persuna 1 persuna 2
3 üna noscha nota Andrin Daria
5 pissers per la nona Irina Lena
1 üna cuorta festa d'anniversari Nina Lisa
6 inamurà in Luisa Valentin Julia
2 utschè da la not Marcus David
4 chattà la buorsa Mael Nicole

Erklärung

Ils students legian ils titels dals dialogs illa tabella. Lura taidlan els ils dialogs (models da copchar) e scrivan il nomer correspundent sper mincha titel. Implü notan els ils noms da las persunas chi sun invoutas i'ls dialogs.

Kopiervorlagen

Dialoge

C

Sligaziun

Lisa es gritta, perquai ch'ella das-cha star be fin a las desch a la festa d'anniversari.

Marcus es stanguel, perquai ch'el es i pür a las duos in let.

Andrin es frustrà, perquai ch'el ha fat üna noscha nota in geografia.

Nicole es cuntainta, perquai ch'ella ha güsta chattà sia buorsa.

Lena es trista, perquai ch'ella as fa pissers per sia nona chi'd es amalada.

Valentin es nervus, perquai ch'el spetta cun brama a Luisa.

Erklärung

Ils students taidlan amo üna jada ils dialogs. Lura lavuran els adüna in duos. Cun agüd da la tabella fan els dumondas ün a tschel sco i'l exaimpel e respuondan a las dumondas.

D

Erklärung

Ils students scrivan las respostas da la lezcha C in lur quadern da lavur.

E

Erklärung

Ils students guardan amo üna jada plü precis süllas fuormas dals adjectivs illas lezchas B-D. Els pon constatar il seguaint:

- Tscherts adjectivs finischan cun ün -à (frustrà), oters cun ün -s (nervus) o cun ün -t (grit, fit).
- La desinenza da l'adjectiv sta in connex cul gener e'l nomer dal subject. 

 

Las seguaintas irregularitats dan in ögl:

L'adjectiv feminin nu vain fuormà adüna be cun agiundscher ün -a a l'adjectiv masculin, i dà eir amo oters müdamaints a la fin dal pled: inamurà – inamurada, grit – gritta.

Pro tscherts adjectivs cun la desinenza -el ed -er crouda l’e illa fuorma feminina: amiaivel – amiaivla, pover/povra.

Üna fuorma feminina tuot speciala ha l'adjectiv 'stanguel', nempe 'stangla'.

Ils adjectivs chi finischan cun ün -s o -ss nu survegnan ün ulteriur -s al plural: El es nervus – Els sun nervus. / El es gross – Els sun gross.

F

Sligaziun

El es ... Ella es ... Els sun ... Ellas sun ...
trist trista trists tristas
cuntaint cuntainta cuntaints cuntaintas
superbi superbgia superbis superbgias
frustrà frustrada frustrats frustradas
stanguel stangla stanguels stanglas
amalà amalada amalats amaladas
nervus nervusa nervus nervusas
fits fitta fits fittas
inamurà inamurada inamurats inamuradas
stressà stressada stressats stressadas
furtünà furtünada furtünats furtünadas

Erklärung

Ils students legian ils memos grammaticals davart ils adjectivs feminins regulars e las fuormas femininas specialas dals adjectivs. Lura implischan els la tabella cullas fuormas chi mancan.

G

Sligaziun

Soluziuns pussiblas:

El es furtünà. / El es superbi. / El es cuntaint.

Ellas sun stanglas.

Ella es superbgia. / Ella es furtünada. / Ella es cuntainta.

Els sun frustrats.

El es nervus. / El es stressà.

Els sun furtünats. / Els sun inamurats.

El es frustrà.

Ellas sun fittas.

Ella es stressada.

Els sun furtünats.

Ella es frustrada. / Ella es gritta.

Ellas sun amaladas.

Ella es inamurada.

Els sun grits. / Els sun frustrats.

Erklärung

Ils students legian las frasas e scrivan adüna üna frasa chi s'affa cun quellas. Els fan adöver dals adjectivs ch'els han imprais. Els adattan in mincha frasa la fuorma dal verb e da l'adjectiv a la persuna indichada (nomers, geners). La magistra renda attent als students chi'd es üsità da dovrar la fuorma masculina da l'adjectiv, scha quel as referischa ad ün nomen feminin e masculin (p.ex: Simon e Lara sun trists.)

H

Erklärung

Ils students legian las frasas e notan lura in pacs pleds, co ch'els as saintan illa situaziun descritta. Els pon far adöver dals adjectivs ch'els han imprais. Scha quels nu s'adattan, pon ils students eir tscherchar adjectivs i'l vocabulari chi s'affan meglder cun lur sentimaints.

I

Erklärung

Per exercitar ed automatisar las fuormas da l'adjectiv giovan ils students il quartet (models da copchar). Il böt da quist gö es da ramassar ils plü blers quartets (tuot las chartas d'ün adjectiv) pussibels. Per ragiundscher quist böt survegnan tuot ils giovaders listess bleras chartas cun adjectivs. Lura das-cha cumanzar il giovader chi'd es il plü fit. El dumonda ad ün dals congiovaders, sch'el haja üna da las chartas chi tocca pro ün adjectiv ch'el tegna in man. El dumonda per exaimpel: «Hast tü la charta 'Ella es trista?'». Scha la persuna dumandada ha quella charta, tilla sto ella dar al giovader chi dumonda e quel das-cha far üna prosma dumonda a la listessa o ad ün’otra persuna, fin cha ingün nun ha plü la charta tscherchada. Lura es il prossem giovader landervia. Sch'ün giovader ha quatter chartas cul listess adjectiv, das-cha el metter giò il quartet davant el sün maisa. Il gö es a fin, cur cha tuot ils quartets sun miss giò. Per eruir il victur o la victura dal gö dombra mincha giovader seis quartets. La persuna chi ha ramassà ils plü blers quartets ha guadagnà il gö.

Kopiervorlagen

Quartett

J

Erklärung

Per repeter amo üna jada las expressiuns chi sun gnüdas introdüttas i'l chapitel vain fat üna runda, e mincha student disch cuortamaing, co ch'el as sainta. Schi vain giavüschà, po el declerar in detagl la radschun per seis sentimaints.