WORK IN PROGRESS

In ni plirs

A

Sligaziun

P E R S U N A S
E P L P U R A F
Z T I A R A S L
S L - S R E G U
L A G S U L A M
L U N G A T G S
C A N T U N S R
M A R C A U S -

 

1. La Svizra ha 26 cantuns.

2. La Svizra ha 4 lungatgs naziunals: tudestg, franzos, talian e romontsch.

3. En Svizra tschontschan biabein 60'000 persunas romontsch.

4. En Svizra dat ei 6 marcaus che han dapli che 100'000 habitonts.

5. Tras la Svizra cuoran 8 flums che ein pli liungs che 100 km.

6. La Svizra ha 79 lags che ein pli gronds che 0.5 km².

7. En Svizra ha ei 48 pezs che ein pli aults che 4000 m.

8. La Svizra dumbra rodund 120 pass stradals, el Grischun sesanfla ina gronda part da quels, per exempel il Lucmagn ed igl Umbrail.

9. La Svizra ha 5 tiaras vischinas.

 

Co vegn il plural regular formaus?

Il plural regular vegn formaus cun aschuntar la finiziun -s alla fuorma dil singular.

Exempel: in cantun – dus cantuns

 

Ils nomens che fineschan cun -s ni cun -ss survegnan buc in ulteriur -s el plural.

Exempel: il pass – ils pass

Erklärung

Ils students legian las construcziuns, enqueran ils plaids che mauncan ella salata da bustabs e nodan els silla lingia. Suenter scrivan els tut ils bustabs che restan ella dretga successiun silla lingia da sligiaziun aschia ch'els san leger la damonda 'Co vegn il plural regular formaus?'.

 

La scolasta sa menar la discussiun cun las suandontas damondas:

Tgei ha quella damonda da far cul pensum?

Tgei ei la risposta alla damonda da sligiaziun?

Tgei excepziuns anfleis vus denter ils exempels?

Tgei schabegia cun plaids che han in 'z' alla fin?

Tgei implichescha il plaid 'regular'?

Risposta: Ei dat era fuormas irregularas.

 

La scolasta noda la regla e l'excepziun vid la tabla. Ella declara ch'ei dat era fuormas irregularas che vegnan denton aunc buca tematisadas en quell'unitad.

 

Idea:

Ils students rimnan informaziuns davart in'autra tiara, cantun ni regiun e scrivan construcziuns semegliontas. Alla fin fan els ina cuorta presentaziun davart il tema eligiu. Ils auters students legnan da tgei tiara/cantun/regiun ch'ei setracta.

 

Ils students nodan la regla dil plural regular e l'excepziun. Plinavon nodan els mintgamai in exempel adattau sillas lingias.

B

Sligaziun

Jeu hai plirs animals da casa.

Jeu fetsch dapli che 5'000 pass a di.

Jeu beibel dapli che dus caffès a di.

Jeu legel dapli che treis cudischs en in onn.

Jeu dormel dapli che siat uras a di.

Jeu hai pliras soras.

Jeu sunel plirs instruments.

Jeu mon dapli che siat ga cun skis en in onn.

Jeu tschontschel plirs lungatgs.

Jeu sun en pliras uniuns.

Jeu mirel dapli che quater films il meins.

Jeu hai fatg plirs cuors da lungatgs.

Jeu sun gia staus sin plirs pézs.

Jeu hai dapli che dus meins vacanzas ad onn.

Erklärung

Per evaluar il pensum prelegia la scolasta ina construcziun suenter l'autra. Ils students che han fatg la crusch ella colonna cul polisch ensi stattan mintgamai sin peis. Tut ils students san uss controllar, sch'els han giu raschun cun lur tip. Ei quei il cass, survegnan els mintgamai in punct. La scolasta sa suenter mintga pretensiun tschentar damondas a singuls scolars che ein stai sin peis.

Cons animals da casa has ti?
Cons pass fas ti mintga di?
eav.

Alla fin damonda la scolasta tut ils students suenter il diember da puncts recaltgai. Mintga student sa rispunder en ina cuorta construcziun. Silsuenter vegn il victur numnaus e ludaus per sia buna enconuschientscha dils auters students.

C

Erklärung

La scolasta dat a mintga pèr las cartas dil model da copiar che vegnan repartidas ulivamein sils dus students. Lezs fan in mun cullas cartas e tegnan ellas cul tgau engiu enta maun. Ensemen volvan els la carta sura. Mintgin legia siu plaid e ponderescha contas da quellas caussas/persunas ch'el ha. In suenter l'auter formuleschan els uss la construcziun che va a prau cun lur carta (p.ex.: student 1: Jeu hai 12 cusrins./student 2: Jeu hai 3 giaccas d'unviern.). Il student che ha il pli ault diember astga mintgamai salvar omisduas cartas. Sche omisdus students nunmnan il medem diember, decida la proxima carta. Il student che vegn da recaltgar tut las cartas gudogna il giug. Gartegia quei a negin, gudogna il student che ha suenter in temps definiu (10-15 min.) las biaras cartas.

 

Tier certas caussas sa ei esser grev da numnar il diember exact. Leu san ils students schazegiar e numnar in diember approximativ.

 

Autras ideas:

Activitad en classa: Mintga student tila ina carta dil model. El numna ina construcziun che constat per el, per exempel: 'Jeu hai in animal da casa.'. Silsuenter san ils auters students sco en in'aucziun alzar il maun, sch'els han dapli. Il student che ha tratg la carta astga mintgamai decider tgi che astga s'exprimer.

Kopiervorlage

Dapli, dapli

E

Erklärung

Ils students presentan ussa sesezs cun agid da diembers. Els preparan lur presentaziun en lavur singula e san far quei cun agid da vocabularis. Avon che la presentaziun hagi liug, muossan els lur construcziuns al vischin/alla vischina. Lez/lezza sa leger e dar in cuort resun, aschia che las construcziuns san aunc vegnir surluvradas.

 

Pusseivladads da presentaziun ed evaluaziun:

a) schar presentar in suenter l'auter el plenum
b) reparter las construcziuns en stanza ed ils students fan il tur tras la stanza
c) eleger diembers per schabetg e mirar, sch'enzatgi ha gest quei diember, schar presentar lu il connex cun quei diember
d) mintga student presenta dus da ses diembers ed ils auters legnan, daco che quei diember ei vegnius integraus ella presentaziun davart sesez
e) la scolasta tschenta las suandontas damondas ed ils students stattan sin peis, sch'els san rispunter cun 'gie':
Tgi ha integrau il diember culla vegliadetgna?
Tgi ha integrau ina mesira dil tgierp?
Tgi ha indicau cons fargliuns ch'el/ella ha?
Tgi ha pli biars diembers pèrs che diembers dusps?
Tgi ha diembers pli aults che 100?
Tgi ha integrau il di da natalezi?