Per introducir il pensum sa la scolasta scriver il tetel Ilanz/Glion vid la tabla. Ils students nodan cavazzins vid la tabla che stattan en connex cun quella vischnaunca. Silsuenter san ils students far gruppas culs cavazzins (p.ex. baghetgs, plazzas, attracziuns, indicaziuns geograficas, …) e suttastrihar ils cavazzins vid la tabla cun colurs corrispundentas.
La scolasta prelegia als students la resumaziun dalla historia Anna Catrina da Glion. Lezs suondan il raquent sil fegl da lavur e marcheschan plaids / passaschas ch'els capeschan buc.
|
La historia ha liug el 16avel tschentaner. |
Jahrhundert |
| Siu aug meina l'ustria 'Liun' a Glion. |
Wirtshaus |
| Siu dacasa ei paupers. |
arm |
| Anna Catrina lai savens encrescher per sia mumma. |
sich sehnen |
| Ses patruns enqueran ina fumitgasa. |
Arbeitgeber |
| Anna Catrina survegn la plazza. |
Arbeitsstelle |
| Dorothea empresta igl amulet dad Anna Catrina. |
ausleihen |
| Dorothea zuppa in rap sut il plumatsch dad Anna Catrina. |
Kissen |
| Anna Catrina sto ir avon dertgira. |
Gericht |
| Dorothea confessa la verdad ad el. |
Wahrheit |
Sligiaziun: Tgei ei il portacletg dad Anna Catrina?
Risposta: igl amulet
Ils students legian las construcziuns ed enqueran mintgamai il plaid tudestg dils plaids ch'ein stampai grass. Han els attribuiu endretg tut ils plaids, semuossa la damonda da sligiaziun: «Tgei ei il portacletg dad Anna Catrina?» Avon che discutar quella damonda sclarescha la scolasta aunc la muntada da plaids nunenconuschents ch'ein buca vegni tematisai en quei exercezi.
Silsuenter sa la scolasta discutar cuortamein las suandontas damondas:
| • | Tgei ei in amulet? |
| • | En tgei fuorma ha igl amulet purtau cletg ad Anna Catrina? |
| • | Tgi da vus posseda era in portacletg? |
| • | Tgeinin ei vies portacletg? |
| 4. | Anna Catrina sepresenta tier Dorothea da Planta. | C |
| 7. | Dorothea ei schalusa e zuppa il rap da Cuera sut il plumatsch dad Anna Catrina. | V |
| 3. | In'amitga dad Anna Catrina raquenta ch'ei vegni encuretg ina fumitgasa en Casa gronda. | R |
| 2. | Ella lai savens encrescher per sia mumma che ha dau in amulet ad ella avon sia mort. | A |
| 8. | Anna Catrina vegn castigiada e tuorna tier siu aug ell’ustria. | E |
| 5. | La lavur ella Casa gronda plai fetg bein ad Anna Catrina. Ella passenta bugen temps culs affons. | A |
| 10. | Ella nov'ustria dad Anna Catrina vegn ei fatg fiasta. | L |
| 1. | Anna Catrina lavura tier siu aug ell’ustria. | M |
| 9. | Johann Anton Schmid da Grüneck cumpara ell’ustria 'Liun' per veser la ladernessa. El enconuscha igl amulet e realisescha che Anna Catrina ei sia feglia. | G |
| 6. | Denter ils scazis da famiglia anfla Dorothea in amulet che semeglia quel da siu um. | U |
Plaid da sligiaziun: MARCAU VEGL
Ils students attribueschan ils maletgs allas construcziuns cun nudar il dretg bustab davos mintga construcziun. Silsuenter nodan els la successiun dils schabetgs e scrivan ils bustabs in suenter l'auter sillas lingias giusut. La sligiaziun 'marcau vegl' sa vegnir discutada cuortamein en classa:
| • | Tgei ei il marcau vegl? (risposta pusseivla: center historic d'in marcau) |
| • | Tgei ei tipic per in marcau vegl? (rispostas pusseivlas: baghetgs historics, monuments, statuas, mir, tuors, sulada) |
| • |
|
|
Anna Catrina va seniester da via giu. Da vart seniastra vesa ella sia finamira. |
Ella va a messa. |
|
Anna Catrina va seniester da via giu. Ella va l’emprema via dretg e gia eis ella arrivada. |
Ella va a sepresentar en Casa gronda. |
|
Anna Catrina va seniester da via giu. Ella va la secunda via dretg. Silsuenter va ella tut agradora. Ella va tras la porta e pren l’emprema via seniester. |
Ella va a fiera per cumprar fretgs e legums per siu aug. |
|
Anna Catrina va seniester da via giu. Gest suenter l’ustria va ella dretg dalla streglia si. |
Ella va silla Plazza Cumin per aua. |
|
Anna Catrina va seniester da via giu. Ella va l’emprema streglia seniester. Silsuenter va ella aunc inaga seniester, lu va ella dretg. Cu ella ha passau la porta, eis ella gia arrivada. |
Ella s'entaupa cun sia amitga Barbla alla Porta Sura. |
|
Anna Catrina va dretg da via si e silsuenter dretg. Cu ella arriva all’emprema cruschada, va ella tut agradora e gia eis ella arrivada. |
Ella va avon dertgira. |
Ils students miran sil plan dil marcau vegl e suondan la via descretta. Silsuenter colligian els la descripziun cun l'activitad dad Anna Catrina che va aprau.
Idea:
La scolasta organisescha ina tscherca da scazis el marcau da Glion. Ella prepara differentas cuviartas che cuntegnan legns davart ils differents baghetgs/las differentas attracziuns da Glion e reparta quellas el marcau. L'emprema cuviarta survegnan ils students all'entschatta dalla tscherca. La sligaziun dil legn gida ils scolars ad anflar la proxima cuviarta. Alla fin dalla tscherca anflan els in scazi (per exempel igl amulet dad Anna Catrina).
En quei pensum vegnan ils students animai da cumparegliar la vischnaunca da Glion cun l'atgna vischnaunca. Per introducir quei tema sa la scolasta numnar entgins cavazzins, sco per exempel 'habitonts', 'altezia sur mar', 'attracziuns turisticas', 'baghetgs historics', 'canera' eav. Ils students cumpareglian sin fundament dil cavazzin numnau la vischnaunca da Glion cull'atgna vischnaunca e muossan il polisch ensi, enamiez ni engiu – tut tenor sch'ei ha dapli, tuttina bia ni pli pauc da quei ch'ei vegniu numnau en lur vischnaunca.
Ils students rimnan las informaziuns necessarias ed empleinan la tabella cun las informaziuns.
Ils students colureschan ils baghetgs e las attracziuns da Glion e da lur vischnaunca cun differentas colurs.
Ils students nodan ils cavazzins en la tabella. Alla fin fuorman ils scolars el plenum entginas construcziuns che constattan per lur vischnaunca. Per gidar ils students a formular las construcziuns sa la scolasta nudar in exempel vid la tabla.
| Mia vischnaunca ha |
dapli pli paucs/pli paucas circa tuttina bia |
habitonts sitzuns da resti attracziuns |
che Glion. |
Ils students nodan en fuorma da cavazzins, tgei caussas da lur vischnaunca che plain / plain buc ad els e tgei giavischs ch'els vessen davart innovaziuns e midadas. Alla fin vegnan las damondas discutadas en classa. La scolasta sa nudar parts da construcziuns vid la tabla che gidan ils students a formular lur pareris.
Exempels:
Info grafica: integrar illustraziun steila per giavischar
 |
A mi plai … . / Ei plai a mi che … . / Igl ei bi che … . |
 |
A mi plai … buc. / Ei plai buc a mi che … . / Mei disturba ... . |
 |
Jeu vess bugen … ./ Jeu giavischass che … . / Ei fuss bi, sch'ei vess … . |
La scolasta informescha ils students ch'els vegnien alla fin da quell'incarica a far ina cuort referat davart ina vischnaunca. Ella lai eleger ils students ina vischnaunca e noda sin ina gliesta, tgi che ha eligiu tgei tema. Per evitar presentaziuns pli u meins identicas sa la scolasta animar ils students d'encurir alternativas, sch'els han eligiu la medema vischnaunca.
Ils students rimnan las informaziuns indicadas, empleinan la tabella cun las informaziuns e malegian igl uoppen da lur vischnaunca.
Ils students enqueran maletgs da baghetgs ed attracziuns, taccan quels el carnet e formuleschan construcziuns che descrivan ils baghetgs/las attracziuns. Ils exempels el pensum K) gidan els a formular lur descripziun.
Ils students enqueran informaziuns davart treis ulteriurs aspects che ein impurtonts per lur vischnaunca e nodan las informaziuns leutier en fuorma da cavazzins.
Ils students preparan in referat da treis minutas. Els suondan – pass per pass – l'instrucziun e nodan las lavurs ch'els han fatg cun in crutsch.
Ils students presentan lur referats. Las cartas da resun (model) vegnan repartidas el publicum. Ils students che han survegniu las cartas, ein duront il referat specialmein attents agl aspect ch'ei indicaus sin lur carta. Alla fin dil referat dat mintga scolar cun carta in cuort resun alla persuna che ha fatg il referat.